Tổng quan
Vitamin A là vitamin tan trong chất béo, đóng vai trò quan trọng trong một số quá trình sinh lý như thị lực, chức năng miễn dịch, sinh sản và phát triển tế bào. Quá trình chuyển hóa vitamin A trong cơ thể con người bao gồm sự hấp thụ từ nguồn thức ăn, vận chuyển đến các mô đích, lưu trữ trong các tế bào chuyên biệt và chuyển đổi thành dạng hoạt động của nó cho các chức năng sinh học.
Sự hấp thu, tiêu hóa và vận chuyển vitamin A
- Hấp thu: Vitamin A được hấp thụ qua các nguồn thực phẩm như gan, trứng, các sản phẩm từ sữa, cà rốt, khoai lang và các loại rau lá xanh.
- Tiêu hóa: Ở ruột non, vitamin A được giải phóng từ thức ăn nhờ enzym và muối mật trước khi được hấp thu qua niêm mạc ruột.
- Vận chuyển: Sau khi được hấp thu từ ruột vào máu vào máu thông qua các mạch bạch huyết được gọi là chylomicron (chứa chủ yếu là este retinyl), vitamin A sẽ di chuyển đến gan để xử lý tiếp.
Lưu trữ vitamin A trong cơ thể
- Lưu trữ trong gan: Gan đóng vai trò là nơi lưu trữ chính vitamin A, nơi nó được lưu trữ chủ yếu dưới dạng phức hợp retinyl ester trong tế bào gan.
- Lưu trữ ngoài gan: Một lượng nhỏ vitamin A cũng được lưu trữ trong mô mỡ và các mô khác như thận và phổi.
Chuyển đổi và các chức năng sinh học của vitamin A
Chuyển đổi vitamin A
Este retinyl có thể được chuyển đổi trở lại thành retinol tự do trong tế bào gan trước khi được vận chuyển đến các mô khác, nơi chúng được chuyển đổi thành dạng có hoạt tính sinh học: axit all-trans-retinoic (RA) hoặc 11-cis-retinaldehyde.
Một số vai trò sinh học của vitamin A
- Thị giác: 11-cis-retinaldehyde kết hợp với opsin trong mắt để tạo thành các sắc tố thị giác cần thiết cho tầm nhìn trong điều kiện ánh sáng yếu.
- Chức năng miễn dịch: Các chất chuyển hóa vitamin A điều chỉnh phản ứng miễn dịch bằng cách ảnh hưởng đến biểu hiện gen liên quan đến khả năng miễn dịch.
- Sinh sản: Cần thiết cho sự phát triển của phôi thai và sức khỏe sinh sản; ảnh hưởng đến biểu hiện gen quan trọng cho sự phát triển của thai nhi.
Tăng trưởng và biệt hóa tế bào: Điều chỉnh các quá trình tế bào quan trọng cho sự tăng trưởng và biệt hóa bình thường.
Xem thêm về vai trò của vitamin A đối với sức khỏe con người trong bài viết Lợi ích sức khỏe của Vitamin A
Điều hòa hàm lượng vitamin A trong cơ thể
Cơ chế phản hồi
Hàm lượng vitamin A trong cơ thể được điều hòa chặt chẽ trong cơ thể thông qua các cơ chế phản hồi liên quan đến các thụ thể:
- Thụ thể protein: Protein gắn retinol trong huyết tương (RBP – Plasma Retinol-Binding Protein) là protein chuyên chở vitamin A trong máu liên kết với vitamin A với ái lực cao và đưa vitamin đến các cơ quan đích.
- Thụ thể hạt nhân: Thụ thể X retinol (RXR – Retinoid X Receptor) là một loại thụ thể hạt nhân được kích hoạt bởi axit retinoic 9-cis, và 9-cis-13,14 -dihydroretinoic acid là một chất chuyển hóa không có nguồn gốc từ con đường vitamin A đã biết và tiền chất dinh dưỡng của nó là tất cả các dạng trans của retinol hoặc tất cả các dạng trans của beta-carotene) và các enzyme chịu trách nhiệm tổng hợp/phân hủy các chất chuyển hóa có hoạt tính.
Thiếu hụt & độc tính
- Sự thiếu hụt: Uống không đủ hoặc kém hấp thu có thể dẫn đến quáng gà (thiếu retinol) hoặc khô mắt.
- Độc tính: Uống quá nhiều có thể gây ra tình trạng thừa vitamin dẫn đến các triệu chứng như buồn nôn, nôn mửa, tổn thương gan nếu tình trạng thừa vitamin A lâu dài.
- Xem thêm về sự thiếu hụt và độc tính của vitamin A trong bài viết Nhu cầu khuyến nghị vitamin A
Tóm lại, chuyển hóa Vitamin A là một quá trình phức tạp quan trọng đối với các chức năng sinh lý khác nhau trong cơ thể chúng ta và việc duy trì mức độ tối ưu sẽ đảm bảo sức khỏe toàn diện.
Xem thêm tại:
https://dinhduong.us/chuyen-hoa-vitamin-a-trong-co-the-5463.htm
Đăng nhận xét